یکی از مسائلی که از دیرباز مورد توجه برنامه نویسان و طراحان سیستم‌های اطلاعاتی قرار داشته، روش‌های ذخیره و بازیابی اطلاعات به صورت سریع و قابل اطمینان است. یکی از این روش‌ها استفاده از بانک‌های اطلاعاتی (Database) است. امروزه بانک‌های اطلاعاتی کاربرد فراوانی دارند. از سیستم‌های پیچیده گرفته تا سیستم‌های ساده به طور معمول از بانک اطلاعاتی برای ذخیره و بازیابی اطلاعات خود استفاده می‌شود. کاربردهای زیادی برای بانک ‌اطلاعاتی می‌توان در نظر گرفت. یک دفترچه تلفن ساده یا سیستم‌های اطلاعاتی نگهداری اطلاعات پزشکی یا هویتی افراد در سازمان تامین اجتماعی یا ثبت احوال همگی از بانک‌های اطلاعاتی متعددی استفاده می‌کنند که به منظور تسهیل در امر ذخیره، ویرایش، جستجو و بازیابی اطلاعات درخواستی، ایجاد شده‌اند. بانک‌های اطلاعاتی، داده‌ها را به شکل ساخت‌یافته‌ای (Structured) نگهداری کرده، در صورت نیاز این اطلاعات را بازیابی (Retrieved) می‌کنند. 

به عنوان یک تعریف می‌توان گفت، بانک اطلاعاتی یا پایگاه داده (Database) مجموعه‌ای سازمان یافته، از اطلاعات (داده‌ها) است. این مجموعه داده‌ها ممکن است به صورت و شکل‌های مختلف به یکدیگر مرتبط باشند. انواع مختلفی از بانک‌های اطلاعاتی وجود دارد. بهترین بانک اطلاعاتی برای یک سازمان خاص به نحوه استفاده سازمان از داده‌ها بستگی دارد. در ادامه فهرستی از انواع بانک‌های اطلاعاتی را به صورت فهرست‌وار معرفی می‌کنیم.

• بانک‌های اطلاعاتی رابطه‌ای (Relational Database): بانک اطلاعاتی رابطه ای در دهه 1980 حاکم شد. موارد موجود در یک پایگاه داده رابطه‌ای به عنوان مجموعه‌ای از جداول با ستون و ردیف سازماندهی می‌شوند. فن آوری داده‌های رابطه‌ای کارآمدترین و انعطاف پذیرترین روش برای دسترسی به اطلاعات ساختار یافته را فراهم می‌کند.

• پایگاه داده‌های شی‌گرا (Object-oriented Databases): اطلاعات در یک پایگاه داده شی‌گرا مانند برنامه‌نویسی شی‌گرا به شکل اشیاء نمایش داده شده و براساس خصوصیات و عملکرد اشیاء با آن‌ها رفتار می‌شود.

• پایگاه داده‌های توزیع شده (Distributed Databases): یک بانک اطلاعاتی توزیع شده شامل دو یا چند پرونده است که در سایت‌های مختلف قرار دارند. این پایگاه داده ممکن است در چندین کامپیوتر ذخیره شوند که در همان مکان فیزیکی یا در شبکه‌های مختلف پراکنده باشد. از پروتکل‌های به کر گرفته شده در حوزه محاسبات توزیع‌یافته می‌توان به پروتکل RPC اشاره کرد.

• انبارهای داده (Data Warehouses): یک مخزن مرکزی برای داده‌ها، انبار داده‌ها است که نوعی پایگاه داده محسوب می‌شود و به طور خاص برای «پرس و جو» (Query) سریع و تجزیه و تحلیل طراحی شده است.

• پایگاه داده‌های NoSQL: یک پایگاه داده NoSQL، یا غیر رابطه‌ای (Non-relational Databases)، اجازه می‌دهد تا داده‌های غیرساختاری و نیمه‌ساخت‌یافته ذخیره و دستکاری شوند (بر خلاف یک پایگاه داده رابطه‌ای، که در آن چگونگی ارتباط بین تمام داده را تعریف می‌کنند). هرچه برنامه‌های وب رایج‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند، پایگاه داده‌های NoSQL محبوبیت بیشتری پیدا کردند.

• پایگاه داده‌های نمودار (Graph Databases): بانک اطلاعاتی گراف، داده‌ها را از نظر موجودیت‌ها (Entity) و روابط (Relation) بین موجودیت‌ها ذخیره می‌کنند.

• پایگاه داده‌های OLTP: بانک اطلاعاتی OLTP یک پایگاه داده سریع و تحلیلی است که برای پردازش اطلاعات تعداد زیادی از تراکنش‌های انجام شده توسط کاربران متعدد طراحی شده است.

این پایگاه‌های داده، تنها تعداد محدودی از ده‌ها نوع پایگاه داده در حال استفاده هستند. بانک‌های اطلاعاتی دیگر که کمتر متداولند، متناسب با کارکردهای بسیار خاص علمی، مالی یا سایر موارد ایجاد می‌شوند. علاوه بر انواع مختلف پایگاه داده، تغییر در رویکردهای توسعه فناوری و پیشرفت‌های چشمگیر مانند ابر (Cloud) و اتوماسیون، پایگاه‌های داده را به جهات کاملاً جدیدی هدایت می‌کنند.

به عنوان مثال‌هایی از نرم‌افزارهایی که امکان تعریف و به کارگیری پایگاه داده‌ها را فراهم می‌سازند، می‌توان به محصولی از شرکت مایکروسافت به نام «اکسس» (MS-ACCESS) و «مای اس‌کیوال» (My SQL) اشاره کرد.